व्यवसाय सुरु करण्याआधी काय तयारी करावी (Checklist for Starting a New Business)

नवीन व्यवसाय सुरू करणे (starting a new business) हा एक रोमांचक आणि आव्हानात्मक प्रयत्न आहे. तुम्ही तुमच्या आयुष्यातील उद्योजकीय स्वप्नाचा पाठपुरावा करत असाल किंवा नवीन उद्योगात पाऊल टाकत असाल तरीही, काळजीपूर्वक नियोजन आणि अंमलबजावणीसह (Planning and Execution) प्रक्रियेकडे जाणे महत्त्वाचे आहे. तुम्हाला तुमच्या व्यवसायाच्या सुरुवातीच्या टप्प्यात मार्ग दाखवण्यात मदत करण्यासाठी, आम्ही एक सर्वसमावेशक चेकलिस्ट संकलित केली आहे. ज्यामध्ये तुम्हाला तुमचा व्यवसाय सुरू करण्यापूर्वी विचार करणे आवश्यक असलेल्या प्रमुख गोष्टींचा समावेश आहे. चला तर मग आपण जाणून घेऊयात नवीन व्यवसाय सुरु करण्यापूर्वी (things you need to start a business) काय काय करायला हवे.

बिजनेस आयडिया (Business Idea for starting a new business)

आपल्या व्यवसायाची संकल्पना स्पष्ट असली पाहिजे, आपण तयार करणार असलेले प्रॉडक्ट किंवा आपण व्यवसायातून देणार असलेल्या सेवा याची उद्दिष्ट स्पष्ट करा. आपण आपले प्रॉडक्ट व सेवा कोठे विकणार आहेत किंवा हे कोणासाठी आहे म्हणजेच आपल्या वस्तू व सेवांचे ग्राहक कोण आहेत याचा अंदाज घेतला पाहिजे.

आपले प्रॉडक्ट किंवा सेवा यामध्ये वैशिष्ट्य (USP – Unique Selling Point) काय आहे आणि बाजारातील इतर प्रॉडक्ट पेक्षा ग्राहकांसाठी का फायदेशीर आहे या सर्वांचा विचार आपण कोणताही व्यवसाय सुरु करण्या आधी केला पाहिजे.

मार्केट रिसर्च (Market Research for starting a new business)

मार्केट मध्ये आपल्या प्रॉडक्ट ला मागणी आहे का, प्रॉडक्ट ला मार्केट मध्ये किती स्पर्धा आहे, आपल्या प्रॉडक्ट साठी प्रस्तावित ग्राहक (Potential Customer) याचा रिसर्च करा. या सर्वांचा रिसर्च करून आपल्याला अंदाज येईल कि आपला व्यवसाय कसा चालेल.

बिजनेस प्लॅन (Business Plan for starting a new business)

एक सर्वसमावेशक व्यवसाय योजना (business plan) तयार करा जी तुमची उद्दिष्टे, धोरणे, आर्थिक अंदाज आणि व्यवसायामध्ये कश्या पद्धतीने कामकाज चालेल याची रूपरेषा ठरवेल. हे तुमच्या व्यवसायासाठी रोडमॅप (roadmap starting a new business) म्हणून काम करेल आणि या सर्वांचा अभ्यास केल्यास आपल्याला व्यवसायासाठी गुंतवणूक किती लागेल याचा अंदाज येईल.

व्यवसायाची कायदेशीर मालकी

तुमच्या व्यवसायासाठी कायदेशीर मालकी कशी राहील हे ठरवा, जसे की वैयक्तिक मालकी (Individual Ownership), भागीदारी (Partnership), मर्यादित दायित्व कंपनी (LLP), किंवा प्रायव्हेट लिमिटेड (Private Limited). आपल्या कर सल्लागार चे मार्गदर्शन घेऊन यातील कागदपत्रातची पूर्तता (statutory compliance) करा तसेच भविष्यातील फायलिंगची (Quarterly Return, Annual Return etc) माहिती करून घ्या.

व्यवसायाची नोंदणी (Business Registration for starting a new business)

तुमच्या व्यवसायची नोंदणी करा (Register your Business) आणि तुमच्या व्यवसायात कायदेशीरपणे काम करण्यासाठी आवश्यक असलेले कोणतेही परवाने आणि परवानग्या मिळवा. यामध्ये स्थानिक, राज्य आणि केंद्र सरकारी एजन्सीसह नोंदणी करणे समाविष्ट असू शकते. भारतामध्ये सध्या व्यवसाय नोंदीचे विविध प्रमाणपत्र काढावे लागतात जसे कि उद्यम रेजिस्ट्रेशन (Udyam Registration), जी एस टी रेजिस्ट्रेशन (GST Registration), शॉप ऍक्ट रेजिस्ट्रेशन (Shop Act Registration), फूड लायसन्स (Food License) इ.

गुंतवणूक व कर्ज

आपल्या व्यवसायासाठी गुंतवणूक कशी उभारणार आहेत, व्यवसायामध्ये स्वतःची गुंतवणूक(Own Capital) किती , कर्ज (Loans) किती घेणार किंवा कोणाला पार्टनरशिप (Investment from Partnership) मध्ये घेणार आहेत या सर्व गोष्टींचा हिशोब आधीच करायला हवा. त्यासोबतच व्यवसायामध्ये खर्च कोठे कोठे होणार आहे, खेळते भांडवल (Working Capital) किती लागेल व महसूल किती येणार याचा अंदाज घेऊन गुंतवणूक केली पाहिजे.

व्यवसायाचे अकाउंटिंग (Business Accounting)

आपल्या व्यवसायाच्या नावाने वेगळे बँक खाते (Bank account of New Business) काढावे व त्यावरूनच गुंतवणूक, खर्च, उत्पन्न, विविध कर, कामगारांचे पगार हे  सर्व या खात्यावरूनच करावे, यासाठी आपण एखादे अकाउंटिंग सॉफ्टवेअर (Accounting Software for starting a new business) घेऊ शकता. सुरुवातीपासूनच अचूक आर्थिक नोंदी ठेवणे महत्त्वाचे आहे.

व्यावसायिक संपर्क

आपल्या व्यवसायासाठी लागणाऱ्या किंवा व्यवसायामध्ये विविध स्तरावर कामाला येणाऱ्या व्यक्तींच्या संपर्कात राहावे जसे कि कच्चा मालाचे पुरवठादार (Suppliers), डिस्ट्रिब्युटर (Distributor), कर सल्लागार (Tax Consultant), कामगार पुरवठादार (Labor Contractor), विविध तंत्रज्ञ (Electrician, Mechanic), वाहतूकदार तसेच आपल्या व्यवसायासंबंधी इतर व्यवसाय.

मार्केटिंग स्ट्रॅटेजी (Market Strategy before starting a new business)

तुमच्या व्यवसायाला चालना देण्यासाठी मार्केटिंग स्ट्रॅटेजी (Marketing Startegi before starting New Business) विकसित करा. सोशल मीडिया, वेबसाइट, जाहिराती किंवा नेटवर्किंग इव्हेंट यासारखे तुमचे मार्केटिंग चॅनेल तयार करा. ब्रँडिंग, किंमत आणि नवीन ग्राहक जोडण्याच्या धोरणांचा विचार करा.

ऑफिस किंवा कार्यालय

आपल्या व्यवसायानुरूप ऑफिस किंवा फॅक्टरी स्थापन करा त्यासाठी सोयीच्या जागेची निवड करा, शेड किंवा फर्निचर करताना चांगले व भविष्याचा विचार करून करा जेणेकरून सध्याची मशिनरी व भविष्यात लागणारी मशिनरी ठेवण्यास पुरेशी जागा मिळेल.

कर्मचारी भरती

तुमचा व्यवसाय चालवण्यासाठी तुम्हाला कर्मचारी, कामगारांची किंवा कंत्राटदारांची गरज आहे का ते ठरवा. त्यांना कामावर ठेवताना कायदेशीर पूर्तता समजून घ्या आणि तुमच्याकडे योग्य करार, धोरणे आणि वेतन प्रणाली आहेत याची खात्री करा.

विमा (Insurance for Business Assets)

आपल्या व्यवसायातील सर्व गोष्टींचा विमा करा जसे कि कच्चा माल, पक्का माल (Stock Insurance), शेड, फर्निचर, मशीनरी (Plant and Machinery Insurance) आणि सर्वात महत्वाचे तुमचा स्वतःचा विमा (Own Term Insurance) करा जेणेकरून आकस्मिक खर्चापासून वाचता येईल. जर आपण कर्ज घेतले असेल तर कर्जाचा विमा (Credit Life Insurance) सुद्धा करा.

वेबसाईट व सोशल मीडिया

तुमची उत्पादने किंवा सेवा प्रदर्शित करणारी एक व्यावसायिक वेबसाइट (Website for starting a new business) तयार करा. सोशल मीडिया (Social Media Accounts for new business) प्लॅटफॉर्मवर आपल्या व्यवसायाची माहिती पोस्ट करा आणि तुमच्या ग्राहकांपर्यंत पोहोचण्यासाठी डिजिटल मार्केटिंग चा वापर करा.

सॅम्पल प्रॉडक्ट टेस्टिंग (Prototype Testing before starting a new business)

शक्य असल्यास, तुमच्या उत्पादनाची किंवा सेवेची कार्यक्षमता, गुणवत्ता आणि मार्केट डिमांड तपासण्यासाठी त्याचा नमुना तयार करा. ग्राहकांच्या फीडबॅकवर आधारित प्रॉडक्ट मध्ये सुधारणा करा. (Most important point in checklist for starting a new business).

महत्वाचे पुरवठादार

कच्चा माल, आदी घटकांच्या पुरवठयासाठी साठी विश्वसनीय पुरवठादारांचे माहिती गोळा करा. सुरळीत पुरवठा साखळी सुनिश्चित करण्यासाठी त्यांची विश्वसनीयता, गुणवत्ता, किंमत आणि माल पोहोचवण्याच्या वेळेचे मूल्यांकन करा.

वस्तू व सेवांच्या किमतीत स्पर्धात्मकता (Competitive Pricing for starting a new business)

बाजाराचे संशोधन करून, उत्पादन खर्च आणि नफा मार्जिनवर आधारित तुमच्या उत्पादनांची किंवा सेवांची किंमत सेट करा. प्रतिस्पर्धी किंमत आणि ग्राहकांच्या अपेक्षा यासारख्या घटकांचा विचार करा.

आपला ब्रँड किंवा ट्रेडमार्क रजिस्टर करा (Brand and Trademark Registration)

तुमच्या व्यवसायात आपण काही क्रिएटिव्ह गोष्ट केली असेल, आपल्या डिझाईन्स इ समावेश असल्यास, त्यांना पेटंट, ट्रेडमार्क किंवा कॉपीराइटसह संरक्षित करण्याचा विचार करा. मार्गदर्शनासाठी बौद्धिक संपदा वकीलाचा सल्ला घ्या.

विक्री आणि ग्राहक संबंध (Sales, Customer Relation and Acquisition)

तुम्ही ग्राहकांना कसे आकर्षित आणि नवीन ग्राहक कसे जोडता याची रूपरेषा सांगा. उत्पन्न वाढवण्यासाठी विक्री चॅनेल, विक्री स्ट्रॅटेजी आणि ग्राहकांसाठी योजना अशा सर्व गोष्टींची तयारी करावी.

ब्रॅण्डिंग आणि लोगो (Brand Identification)

तुमचा लोगो, रंग, टायपोग्राफी आणि ब्रँड मेसेजिंगसह तुमची ब्रँड ची ओळख तयार करा (Branding is important in starting a new business). हे घटक सातत्याने सर्व मार्केटिंग साहित्य आणि ग्राहक टचपॉइंटवर लागू करा.

प्रोफेशनल नेटवर्क (Professional Network for starting a new business)

उद्योग कार्यक्रमांना उपस्थित रहा, व्यावसायिक संघटनांमध्ये सामील व्हा आणि तुमच्या क्षेत्रातील इतर उद्योजक आणि व्यावसायिकांशी संपर्क साधा. नेटवर्किंगमुळे मौल्यवान भागीदारी, सहयोग आणि संधी मिळू शकतात.

स्टॅंडर्ड ऑपरेटिंग प्रोसिजर Standard Operating Procedures (SOPs)

तुमच्या व्यवसायातील महत्त्वाच्या प्रक्रियांसाठी SOP करा, जेणेकरून आपल्याला प्रत्येकवेळी कामाच्या सूचना द्यावया लागणार नाहीत. जसे की व्यवस्थापन, ग्राहक सेवा, ऑर्डर पूर्ण करणे किंवा गुणवत्ता नियंत्रण. SOPs सातत्य आणि कार्यक्षमता सुनिश्चित करतात.

इको फ्रेंडली (Eco Friendly Processes)

रिसायकलिंग, ऊर्जा कार्यक्षमता किंवा इको-फ्रेंडली पॅकेजिंग यासारख्या गोष्टींचा आपल्या व्यवसाय ऑपरेशन्समध्ये समावेश करा व सामाजिक जबाबदारीची तुमची बांधिलकी दाखवा.

रिस्क मॅनेजमेंट

संभाव्य जोखीम ओळखा आणि जोखीम व्यवस्थापन योजना विकसित करा. व्यवसायातील व्यत्यय, नैसर्गिक आपत्ती, सायबर सुरक्षा धोके किंवा कायदेशीर दायित्वे यांचा विचार करा. आवश्यक तेथे प्रतिबंधात्मक उपाय आणि विमा संरक्षण लागू करा.

कस्टमर सर्व्हिस प्लॅन

तुम्ही उत्कृष्ट ग्राहक सेवा कशी प्रदान कराल याची रूपरेषा तयार करा. सकारात्मक ग्राहक अनुभव सुनिश्चित करण्यासाठी प्रतिसादाचा वेळ, तक्रार निराकरण प्रक्रिया, अभिप्राय संकलन आणि कर्मचारी प्रशिक्षण विचारात घ्या.

व्यवसाय वाढीचे बिजनेस मॉडेल (Business Scalability Model)

तुमच्या व्यवसाय मॉडेलच्या स्केलेबिलिटीचे मूल्यांकन करा आणि भविष्यातील वाढीच्या संधींचा विचार करा. तुम्ही ऑपरेशन्सचा विस्तार कसा कराल, नवीन बाजारपेठांपर्यंत कसे पोहोचाल किंवा नवीन उत्पादने/सेवा कशी सादर कराल हे ठरवा.

आपत्कालीन व्यवस्था (Contingency Plan)

अनपेक्षित परिस्थिती किंवा आपत्कालीन परिस्थितीला तोंड देण्यासाठी आकस्मिक योजना विकसित करा. यामध्ये पर्यायी पुरवठादार, पर्यायी निधी स्रोत यांचा समावेश असू शकतो.

प्रतिस्पर्ध्यांचे आकलन (Competitor Analysis)

तुमच्या प्रतिस्पर्ध्यांचे तपशीलवार विश्लेषण करा. त्यांची ताकद, कमकुवतपणा, किंमत धोरणे, विपणन युक्ती ओळखा. तुमचा व्यवसाय वेगळे करण्यासाठी आणि बाजारपेठेत स्वतःला प्रभावीपणे स्थान देण्यासाठी या माहितीचा वापर करा.

कर्मचारी प्रशिक्षण

तुमच्या कर्मचार्यांची कौशल्ये आणि ज्ञान वाढवण्यासाठी प्रशिक्षण कार्यक्रमांमध्ये आखणी करा. यामध्ये ऑनबोर्डिंग प्रक्रिया, चालू असलेला व्यावसायिक विकास किंवा सक्षम आणि प्रवृत्त कर्मचारी वर्ग तयार करण्यासाठी क्रॉस-ट्रेनिंग उपक्रमांचा समावेश असू शकतो.

थोडक्यात महत्वाचे

नवीन व्यवसाय सुरू करण्यासाठी समर्पण, चिकाटी आणि विचारपूर्वक योजना आवश्यक आहे. या चेकलिस्टचे अनुसरण करून आणि आवश्यकतेनुसार व्यावसायिक सल्ला मिळवून, तुम्ही आव्हानांना मात करण्यासाठी आणि तुमच्या मार्गात येणाऱ्या संधी वाढवण्यासाठी अधिक चांगल्या प्रकारे तयार व्हाल. लक्षात ठेवा, लवचिकता आणि परिस्थितीशी जुळवून घेण्याची इच्छा ही दीर्घकालीन यशाची गुरुकिल्ली आहे. तुमच्या उद्योजकीय प्रवासासाठी शुभेच्छा!